DHIATA E RE

Ungjijtë

Ungjijtë ndoshta janë pjesa më e njohur e Biblës. Por
ndërsa shumë njerëz kanë njohuri rreth Ungjijve, vetëm
pak e kuptojnë sferën dhe qëllimin e këtyre katër librave.
Shumica mendojnë se ata janë thjeshtë katër biografi të
Krishtit.

Është e rëndësishme të theksojmë se Ungjijtë nuk kanë
qëllim që të japin një dëshmi të plotë të jetës së Krishtit
në tokë. Fryma e Shenjtë ka zgjedhur ngjarje të caktuara
dhe i ka ndërthurur ata së bashku për të theksuar
aspekte të caktuara të jetës së Krishtit.

Faktet e mëposhtme e ilustrojnë këtë përzgjedhje. Me përjashtim të pesë
kapitujve, i gjithë materiali në Ungjijtë, ka të bëjë me tre vitet e fundit të Shpëtimtarit
në tokë. Njëzet e tetë kapituj kanë të bëjnë me 10 ditët midis ardhjes së Tij të
fundit në Betani dhe ringjalljes së Tij. Ungjijve nuk u mungon të japin një dëshmi
të plotë të madje viteve të fundit të veprimtarisë së Shpëtimtarit. Gjoni na kujton se
ka edhe shumë gjëra të tjera që Ai bëri, të cilat, po të shkruheshin një nga një, nuk
do të mjaftonte mbarë bota që t'i nxinte ato (Gjoni 21:25).

Shkruesit e Ungjijve zgjodhën ngjarje që paraqesin aspekte të ndryshme të Zotit
tonë. Për këtë arsye, disa ngjarje gjenden vetëm në një Ungjill, disa në dy ose tre
Ungjij dhe disa në të katër. Ngjarjet e jetës së Krishtit nuk janë vënë në rendin
kronologjik. Për ne rendi kronologjik na duket më i sakti. Por ndonjëherë është më
e rëndësishme t'u referohemi ngjarjeve në një mënyrë të tillë që të nxjerrim
mësime morale ose frymërore. Secili nga Ungjijtë ka si qëllim që të paraqesë
Krishtin në një aspekt të ndryshëm. Mateu e paraqet Atë kryesisht si Mbret, Marku
si Shërbëtor, Lluka si Njeri dhe Gjoni si Perëndi (megjithëse ka ca përjashtime).


Shkrimtarët e Ungjijve i zgjodhën materialet e tyre që t'i përshtaten një aspekti të
veçantë të Zotit që ata dëshironin të paraqisnin. Kështu Mateu jep një gjeneologji
të Jezusit për të provuar të drejtën e Tij ligjore për fronin. Lluka jep një gjeneologji
për të provuar se Zoti ynë ishte me të vërtetë njerëzor. Marku nuk jep një
gjeneologji sepse ajo nuk është e rëndësishme për një shërbëtor. Dhe Gjoni nuk
jep një gjeneologji sepse si Biri i Perëndisë, Zoti Jezus nuk kishte fillim.

Ndonjëherë ajo që duket se është e njëjta ngjarje në Ungjij të ndryshëm në fakt
del se është ngjarje e ndryshme. Pastrimi i Tempullit në Gjonin 2:13-25 zë vend
në fillim të shërbimit publik të Krishtit, ndërsa pastrimi në Mateun 21:12-17, Marku
11:15-19 dhe Lluka 19:45, 46 zënë vend në fund të shërbimit të Tij.

Dëshmi të ndryshme të së njëjtës ngjarje nuk janë kurrë kontradiktuese.
Ndonjëherë ata janë shtesë. Secili nga Ungjijtë jep një dëshmi të ndryshme të
fjalëve në krye të Kryqit:

Mateu 27:37: "Ky është Jezusi Mbreti i hebrenjve".
Marku 15:26: "Mbreti i hebrenjve".
Lluka 23:38: "Ky është Mbreti i hebrenjve".
Gjoni 19:19: "Jezusi i Nazaretit, Mbreti i hebrenjve".

Po t'i bashkoni të gjitha këto së bashku do të gjeni këtë mbishkrim në Kryq: "Ky
është Jezusi i Nazaretit, Mbreti i hebrenjve". Por nëse ndryshimet janë ose jo
shtesë, ka gjithmonë një arsye për to dhe ajo arsye është që të nxjerrin ca të
vërteta frymërore, domethënëse dhe kuptimplotë.

Shërbimi publik i Krishtit mund të ndahet në tre faza:

Shërbimi Judeas--rreth një vit.
Gjoni 1:15 - 4:54.

Shërbimi në Galile--rreth një vit e nëntë muaj.
Mateu 4:12 - 18:3 5
Marku 1:14 - 9:50
Lluka 3:19 - 9:50
Gjoni 5:1 - 10:21.

Shërbimi në Perea--rreth katër ose pesë muaj.
Mateu 19:1 - 20:28
Marku 10:1 - 10:45
Lluka 9:51 - 18:34
Gjoni 10:22 - 11:57.

Tre Ungjijtë e parë quhen sinoptikë (Syn = me; optic = shoh), në kuptimin që, në
përgjithësi, ata mbulojnë të njëjtin terren ose kanë të njëjtën pamje të shërbimit të
Zotit tonë. Ungjilli i Gjonit quhet autoptik (aut = vetë; optic = shoh), sepse Gjoni e
sheh Zotin në një mënyrë që është e ndryshme nga të tjerët. Mbi 90 përqind e
materialit të mbuluar prej Gjonit është unik për këtë Ungjill.

Ungjijtë nuk janë së pari një prezantim i shpëtimit, megjithëse ai përfshihet. Për
më tepër ata janë një regjistrim historik i ngjarjeve, nëpërmjet të cilave shpëtimi
është bërë i mundur--vdekja, varrosja, ringjallja dhe përlëvdimi i Zotit Jezus Krisht.

MATEU. Ungjilli i Mateut flet për Mbretin--gjeneologjinë e Tij, lindjen dhe vitet e
vegjëlisë; përbërjen e mbretërisë së Tij (Predikimi në Mal); dhe kredencialet,
mohimin, opozitën e madhe, arrestimin, vdekjen, varrosjen dhe ringjalljen e Tij.
Predikimi profetik (Mateu 24 dhe 25) është një nga pjesët profetike të Shkrimit të
Shenjtë.

MARKU. Krishti si Shërbëtori i përsosur hyn direkt në shërbimin e Tij. Ju do të vini
re përdorimin shpesh të fjalës menjëherë. Ky libër është libër veprimi. Siç mund ta
prisnit, këtu theksohen më shumë veprat e Zotit sesa fjalët e Tij. Një varg çelës
është 10:45: "Sepse Biri i Njeriut nuk erdhi që t'i shërbejnë, por për të shërbyer
dhe për të dhënë jetën e Tij si çmim për shpengimin e shumë vetave".

LLUKA. Lluka e portretizon Krishtin si Biri i përsosur i Njeriut. Megjithatë, theksimi
që Lluka u jep lutjeve të Krishtit, nuk është çutitës. Keqardhja dhe falja nga Zoti
janë gjithashtu të forta nëpër gjithë Ungjillin. Lluka flet shumë për gratë dhe
fëmijët, për këngët dhe termat e dishepullizimit dhe për çështjet mjekësore.

GJONI. Qëllimi i këtij Ungjilli thuhet në 20:31: "... që ju të besoni se Jezusi është
Krishti, Biri i Perëndisë dhe që, duke besuar, ta keni jetën në emër të Tij". Ka
shtatë mrekulli ose shenja që mbështesin thënien e Jezusit për të qenurit i vetëm
i Perëndisë. Zoti Jezus i zbaton Vetes Emrin hyjnor UNË JAM shtatë herë. Gjoni ka
nëntë shërbesa të Zotit tonë që nuk gjenden tjetërkund. Ndoshta vargu më i njohur
në Bibël është Gjoni 3:16: "Sepse Perëndia aq e deshi botën, sa dha Birin e Tij të
vetëmlindurin, që, kushdo që beson në Të, të mos humbasë, por të ketë jetë të
përjetshme". Gjoni quhet "Ungjilli me dy fjalë", sepse tregon në mënyrë kaq të
saktë se ne shpëtohemi nëpërmjet besimit në Birin e Perëndisë, i cili vdiq si
Zëvendësues, duke paguar dënimin për mëkatet tona.